DZIECI PODCZAS ŻNIW - Wiadomości - KPP w Chełmnie

Okres wakacji sprzyja wzrostowi wypadków w indywidualnych gospodarstwach rolnych. W 48% gospodarstw rolnych ich członkami są dzieci do 14 roku życia. Funkcjonowanie rodzinnego gospodarstwa rolnego łączy środowisko bytowania ze środowiskiem pracy. Prowadzenie gospodarstwa domowego i rolnego odbywa się najczęściej przy współudziale wszystkich członków rodziny. Z badań Instytutu Medycyny Wsi wynika, że podczas prac polowych zdarzają się wypadki, na skutek których dzieci doznają różnych obrażeń, a nawet tracą życie.

Najwięcej czasu na prace rolne poświęcają dzieci latem i jesienią, a najmniej zimą. Dla wielu z nich prace wykonywane w gospodarstwie rolnym mają charakter stałych obowiązków, to znaczy prace wykonywane codziennie lub prawie codziennie. Oprócz niewątpliwych korzyści praca dzieci w rodzinnym gospodarstwie rolnym powoduje również wiele skutków negatywnych. Bezpośrednim skutkiem oddziaływania środowiska pracy jest wypadkowość wśród dzieci angażowanych do prac rolnych. 

Negatywne skutki spowodować może również nadmierne angażowanie dzieci do prac o dużym stopniu narażenia na czynniki szkodliwe (środki, chemiczne, zapylenie, hałas, wibracja). Nasilenie czynników szkodliwych może powodować zaburzenia w rozwoju dziecka, powstanie wad oraz różnorodnych schorzeń.

Powstaje pytanie: Czy rodzice mogą angażować dzieci do prac w rodzinnym gospodarstwie rolnym?

Ogólnie rodzice mają prawo do angażowania dzieci do różnych prac, w tym prac związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego, ale pod warunkiem, że wykonywane czynności nie stwarzają zagrożeń dla ich zdrowia i wszechstronnego rozwoju.

Rodzina jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem rozwoju dziecka, w którym rozpoczyna się proces poznawania i przyjmowania pracy jako jednej z wartości w życiu człowieka. Do podejmowania różnych prac na rzecz rodziny dziecko jest wręcz zobowiązane. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy daje rodzicom podstawę do takich oczekiwań stwierdzając w artykule 90 § 2, że „Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich jest zobowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie”.

Jednakże rodzice nie mogą angażować dzieci do prac, które obciążają nadmiernie i stwarzają zagrożenia dla rozwoju, zdrowia i życia dziecka. Zalecenie nr 190 Międzynarodowej Organizacji Pracy – dotyczące zakazu i natychmiastowej likwidacji najgorszych form pracy dzieci – precyzuje, które prace mogą zagrażać zdrowiu, bezpieczeństwu lub moralności dzieci (art.3d); są to:

• prace, które narażają dzieci na nadużycia fizyczne, psychologiczne lub seksualne;

• prace pod ziemią, pod wodą, na niebezpiecznych wysokościach lub zamkniętych przestrzeniach;

• prace z niebezpiecznymi maszynami, urządzeniami i narzędziami lub praca wiążące się z ręcznym przenoszeniem lub transportem ciężkich ładunków;

• prace w niezdrowym środowisku, które może na przykład narażać dzieci na niebezpieczne substancje, czynniki lub procesy albo temperatury, poziomy hałasu lub wibracje szkodliwe dla ich zdrowia;

• prace w szczególnie trudnych warunkach, zbyt długi czas pracy lub zajęcia wykonywane nocą, a także w pomieszczeniach ograniczających jego przestrzeń

Zabawa i prace porządkowe dzieci w obejściu rodzinnego gospodarstwa rolnego.

Podwórze gospodarstwa rolnego to nie tylko codzienne miejsce pracy rolnika. Tu koncentrują się często zabawy dzieci i życie rodzinne. Zabawa taka prowadzić może do upadku z drabiny, pogryzienia przez zwierzęta, skaleczenia, oparzenia, porażenia prądem, zatrucia środkami ochrony roślin.

Dzieci nie powinny bawić się w roboczej części gospodarstwa, gdyż może to być dla nich niebezpieczne.

Ponadto przebywanie w pomieszczeniach gospodarczych małych dzieci może być szkodliwe ze względu na: zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi (choroby odzwierzęce), choroby układu pokarmowego, infekcje skóry i górnych dróg oddechowych, pyłopochodne choroby układu oddechowego.

W obejściu powinno być wydzielone miejsce, w którym dzieci mogłyby bawić się. Miejsce to winno być odgrodzone wysoką siatką od części roboczej podwórka, po którym chodzą zwierzęta i poruszają się maszyny rolnicze.

Znając specyfikę i indywidualny charakter polskich gospodarstw rolnych, które w większości prowadzą produkcję mieszaną, należy się spodziewać angażowania dzieci w gospodarstwie rolniczym do bardzo wielu prac. Większość z nich związana jest z chowem zwierząt i ich obrządkiem. Wymienić tu należy karmienie małych zwierząt, obrządek dużych zwierząt, przygotowywanie pasz, zrzucanie i noszenie słomy, pomoc przy wyrzucaniu obornika. Dosyć duży odsetek dzieci zajmuje się przez cały rok porządkowaniem obejścia, noszeniem węgla, drewna i wody.

Przenoszenie ręcznie dużych, ciężkich lub nieporęcznych przedmiotów (np. złom metalowy) jest niewskazane. Zlecając dzieciom pracę porządkową w obejściu należy koniecznie sprawdzić, czy wszelkie wykopy, szamba są starannie zabezpieczone.

Młody organizm nie ma wydolności dorosłego i można powierzać mu pracy wyłącznie na miarę jego możliwości fizycznych i psychicznych.

Dzieci mogą zajmować się:

• utrzymaniem porządku wokół domu,

• dbałością o estetyczny wygląd całego obejścia,

• sadzeniem kwiatów i pielęgnowaniem ogródka,

• opieką nad małymi zwierzętami, jak psy, koty, króliki itp.

Należy zwrócić uwagę na to aby dzieci nie sprzątały:

• opakowań po środkach trujących (substancje chemiczne),

• odchodów zwierzęcych,

• pozostałości po uboju zwierząt,

• pomieszczeń inwentarzowych.

Dzieci nie powinny również prowadzić prac porządkowych:

• w pomieszczeniach, w których umieszczone są generatory prądu, piece centralnego ogrzewania, parniki,

• w pomieszczeniach, w których znajdują się sieczkarnie, pilarki, młocarnie,

• w pomieszczeniach przeznaczonych do przechowywania ostrych narzędzi, takich jak: kosy, noże, widły, szpadle,

• w pomieszczeniach, w których składowane są różnego rodzaju rozcieńczalniki, farby i inne substancje żrące oraz nawozy i środki ochrony.

Nagminnym zjawiskiem jest wypalanie traw i ściernisk w okresie wiosennym i ściernisk na jesieni. Chociaż wiadomo, że wypalanie traw i ściernisk jest prawnie zabronione i karane, to powszechne wśród rolników jest mniemanie, że działanie to przyczynia się do użyźniania gleby.

Często utrata kontroli na wypalanym terenie powoduje przeniesienie się ognia na teren sąsiedni i podpalenie upraw i lasów. Niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia doprowadzić może do zajęcia się budynków mieszkalnych i inwentarzowych. Do takich sytuacji dochodzi wtedy, gdy wypalanie powierza się dzieciom. Ponad to dziecko ze względu na nie w pełni rozwinięte zdolności percepcyjne nie może przewidzieć kierunku, w jakim rozprzestrzeni się ogień. Powoduje to częste odcięcie drogi ucieczki, a to z kolei doprowadzić może do zaczadzenia, poparzenia, a nawet śmierci.